Krajowa Rada Kuratorów

Kuratorzy sądowi są grupą zawodową usytuowaną w strukturze sądów rejonowych w Zespołach Kuratorskiej Służby Sądowej. Ich rolą jest wykonywanie orzeczeń sądów karnych, nieletnich i rodzinnych. Skutkuje to podziałem kurateli na kuratelę rodzinną i kuratelę dla dorosłych.

Kuratorzy pracują w każdym sądzie rejonowym w Polsce. Wśród ponad 5 100 kuratorów zawodowych 70% to kobiety. Kuratorów zawodowych wspomaga 16 000 kuratorów społecznych.

Kandydaci do pracy w zawodzie kuratora spełniają następujące warunki:

• muszą posiadać obywatelstwo polskie oraz korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich,
• nie mogą być skazani za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
• muszą być nieskazitelnego charakteru,
• ich stan zdrowia pozwala na pełnienie obowiązków kuratora,
• posiadać tytuł magistra po ukończeniu studiów na kierunku psychologia, prawo lub na kierunku związanym z kształceniem w zakresie psychologii, pedagogiki i socjologii.

Na stanowisko kuratora zawodowego mianuje Prezes Sądu Okręgowego po odbyciu rocznej aplikacji kuratorskiej i zdaniu egzaminu kuratorskiego.

Podstawowym aktem prawnym kuratorów jest Ustawa o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 roku. Ustawa ta, między innymi reguluje strukturę samorządu zawodowego. Samorząd tworzą Okręgowe Zgromadzenia Kuratorów oraz Krajowa Rada Kuratorów.

1. Okręgowe Zgromadzenia Kuratorów to wszyscy kuratorzy zatrudnieni w danym okręgu sądowym. Do zadań zgromadzenia między innymi należy: 

• wybór sędziów do sądu dyscyplinarnego I instancji,
• prawo wskazania do trzech kandydatów na stanowisko kuratora okręgowego,
• wybór delegata do Krajowej Rady Kuratorów,
• wyrażanie opinii w sprawach osobowych kuratorów zawodowych przedstawionych przez kuratora okręgowego i Ministra Sprawiedliwości,
• występowanie do Ministra Sprawiedliwości o podjęcie niezbędnych działań dotyczących funkcjonowanie kuratorskiej służby sądowej.

2. Krajowa Rada Kuratorów jest centralnym organem samorządu zawodowego reprezentującym kuratorów. W skład wchodzi 47 delegatów – po jednym z każdego kręgu sądowego. Do jej zadań między innymi należy:

• uchwalane kodeksu etyki kuratora,
• podejmowanie działań umożliwiających kuratorom podnoszenie kwalifikacji zawodowych i poziomu wykonywanej przez nich pracy,
• opiniowanie projektów aktów prawnych  dotyczących kuratorów sądowych oraz występowanie z inicjatywą opracowania aktów prawnych dotyczących kuratorów i kurateli sądowej,
• występowanie do Ministra Sprawiedliwości lub innych organów państwowych z wnioskami dotyczącymi warunków pracy i płacy kuratorów sądowych,
• inicjowanie badań naukowych nad funkcjonowaniem kurateli sądowej,
• współpraca z organizacjami kuratorów sądowych innych krajów.

Kuratorzy swoje zadania realizują kierując się zasadami zawartymi w kodeksie etyki, który został uchwalony w dniu 6 maja 2004 roku. Kodeks określa ogólne zasady pracy kuratora, dla którego przedmiotem działań jest człowiek, który z uwagi na swoje różnorodne problemy i deficyty potrzebuje pomocy. Kurator pracuje dla dobra wspólnego i dobra osób powierzonych kuratorom. Swoje zadania wykonuje z poszanowanie ludzkiej godności, sprawiedliwości, solidarności, równości i wolności. Naruszenie zasad etyki zawodowej może zakończyć się odpowiedzialnością dyscyplinarną kuratora.

Kuratorzy to wykwalifikowana służba, która udziela wsparcia tym wszystkim, którzy go potrzebują. Kuratorzy sądowi działają w stowarzyszeniach kuratorskich, które współpracują z organizacjami rządowymi i pozarządowymi. Organizują cykliczne oraz doraźne działania pomagającej w społecznej integracji i readaptacji skazanych. Pracują z osobami znajdującymi się w kryzysie, zagrożonymi niedostosowaniem społecznym osobami, które są poddawane degradacji i marginalizacji społecznej. Kuratorzy są grupą zawodową, która większość powierzonych zadań wykonuje w środowisku swoich podopiecznych. W środowiskach trudnych, nieufnych i nie zawsze otwartych na współpracę. Dlatego każda osoba, której udaje się pomóc staje się źródłem ich satysfakcji zawodowej i motywacją do dalszej pracy.

Akty prawne dotyczące samorządu

Kodeks etyki

Kodeks etyki z 6 maja 2004 roku